Op 12 februari jl. heeft Minister Dekker het rapport ‘Van beroep in bezwaar Werkwijze en verdienmodel ‘no cure no pay’ bedrijven WOZ en BPM’ van het WODC aangeboden aan de Tweede Kamer.
Waar gaat dit rapport over?
De publicatie behelst een (eerste) onderzoek naar het verdienmodel van no cure no pay bedrijven (hierna ncnp). De veronderstelling die daarbij heerst(e) is dat deze bedrijven hun bedrijfsmodel uitsluitend en alleen op proceskostenvergoeding hebben ingericht. Alhoewel het rapport meerdere bevindingen heeft, luidt de conclusie van het WODC in het algemeen (getoetst bij gemeenten, no cure no pay bedrijven, burgers en de rechtelijke macht) dat niet kan worden geconcludeerd (in WOZ zaken) dat het bedrijfsmodel uitsluitend en alleen op proceskosten is ingericht. Dit is niet zomaar te herleiden gezien de enorme diversiteit en kwaliteit van ncnp bureaus en de door hun gehanteerde werkwijzen. De Minister heeft voor de BPM op basis van dit rapport aangegeven dat hierin concreet actie wordt ondernomen. Gezien de conclusies bij de WOZ heeft de minister aangegeven eerst in gesprek te willen gaan met betrokken partijen, waaronder met gemeenten en VNG.
Wilt u meer weten over het rapport. Klikt u dan hier
Proceskosten en hoe hiermee om te gaan?
Het is een feit dat gemeenten per jaar fors betalen aan proceskostenvergoedingen (en in aanvulling daarop eventueel dwangsomvergoedingen en/of immateriële schadevergoedingen). In 2020 bedroeg dit zo’n 12 miljoen voor alle gemeenten. Daarbij ligt voor gemeenten het zwaartepunt bij de behandeling van WOZ-procedures.
Proceskostenvergoedingen worden uitgekeerd wanneer de gemeente de WOZ-waarde niet correct heeft vastgesteld, dan wel dat het formele (fiscaal) juridisch proces niet (voldoende) is gevolgd (bijv. grondstaffel is niet overlegd ondanks dat daartoe is verzocht, er is niet gehoord). Proceskosten worden uitsluitend uitgekeerd indien daarom is verzocht en kunnen worden toegekend voor juridische bijstand en taxatiewerkzaamheden. Alhoewel een beroep bij de rechtbank ongegrond kan zijn voor wat betreft de WOZ-waarde, kan dit wel leiden tot het toekennen van proceskosten indien het proces en de daarbij behorende fiscaal-juridische regelgeving niet goed is nageleefd.
Als gemeente kan je hier op verschillende manieren mee omgaan.
- Je kunt stimuleren dat er rechtstreeks contact ontstaat met de burgers. Hiermee kunnen bezwaren voorkomen worden en daarmee ook proceskostenvergoedingen; en/of
- Je kunt processen en werkwijzen optimaliseren zodat er minder gegronde bezwaar- en/of beroepsprocedures zijn.
Het is duidelijk dat veel gemeenten de afgelopen tijd veel aandacht hebben besteed aan punt 1.
Zo wordt bijvoorbeeld via sociale media, websites of andere kanalen via filmpjes/animaties verduidelijkt waar de WOZ allemaal voor dient en hoe deze wordt bepaald. Deze filmpjes kunnen bijdragen aan het vertrouwen die de burger heeft in de totstandkoming van de WOZ-waarde. Hier zijn hele goede en leerzame voorbeelden bij. Ook is het een trend dat bij de WOZ-beschikking / aanslag lokale heffingen een bijsluiter wordt meegestuurd hoe je op informele wijze informatie kunt inwinnen over de WOZ-waarde van het in bezit zijnde vastgoed. Daarbij wordt gestimuleerd zelf contact op te nemen (in plaats van via een gemachtigde) om bezwaar te voorkomen of wordt laagdrempelig bezwaar maken gestimuleerd. Bij sommige gemeenten kunnen burgers bijvoorbeeld bezwaar maken met een QR-code.
Daarnaast komt het veelvuldig voor dat gemeenten menen dat het belangrijk is een uitleg te geven op bijvoorbeeld het aanslagbiljet of op hun website over de werkwijze van ncnp bureaus. Andere – minder zichtbare – maatregelen kunnen bijvoorbeeld zijn: medewerkers trainen op gesprekken met de burger en het inrichten van vooroverleg met burgers. Het blijkt vaak dat mensen die bezwaar willen maken tegen hun WOZ-waarden andere grieven hebben tegen handelswijze van de gemeente. Een goed gesprek kan belangrijk zijn, mits op een juiste wijze gevoerd.
Vanzelfsprekend zijn gemeenten bezig met optimalisatie van punt 2. Dat is ook het hart van de activiteiten van de WOZ-afdeling. Daarbij kan een steeds verdere optimalisatie plaatsvinden van data en de wijze waarop je marktgegevens analyseert. Maar ook kan daarbij bijvoorbeeld gedacht worden aan het geven van bijscholingscursussen in procederen, het formuleren en vastleggen van een eenduidig proces voor alle taxateurs en juridische medewerkers, het verzorgen van vaktechnische overleggen, het duidelijk opstellen van bezwaarschriften etc. Dit is geen proces dat incidenteel kan worden opgesteld. Het proces dient afhankelijk van de ontwikkelingen en personeelsverloop voortdurend geoptimaliseerd te worden. Het is en blijft opvallend dat er jurisprudentie verschijnt over het niet volgen van het fiscaal-juridische proces (bewust of onbewust). Ook de rechtelijke macht geeft daarover aan in het WODC rapport dat gemeenten niet altijd even goed voorbereid komen op de zitting. Dit zijn elementen en processen die voorkomen kunnen worden.
Het is van belang om jaarlijks te toetsen of de genomen procesmatige maatregelen effect hebben (gerelateerd aan het door de gemeente gestelde doel). Zijn de maatregelen gericht op het verlagen van proceskostenvergoedingen of hebben deze een ander doel? Bij een succesvolle werking van de maatregelen is een eventuele verlaging van proceskostenvergoeding een ‘mooie opsteker’. Door dit periodiek te monitoren doet u de relevante kennis op om de maatregelen bij te sturen en verder te optimaliseren.
Wat doet Fiscaliade?
Fiscaliade heeft een programma waarbij wij samen met u naar uw doelstelling kijken omtrent proceskosten en bezwaren. Samen met u ontwikkelen wij maatregelen welke passen bij uw doelstellingen. Hierbij hebben wij niet alleen oog voor de procesmatige maatregelen, maar ook hoe u deze succesvol kunt implementeren. Ons eerste uitgangspunt is daarbij het realiseren van een verlaging van de proceskostenvergoeding.
Dit doen wij niet alleen, maar in samenwerking met onder andere organisatieadviseurs omdat wij van mening zijn dat alle processen naadloos in elkaar moeten schuiven. Is er een ‘zwakke’ schakel dan heeft dit direct effect op uw proces en kan dit de door u genomen maatregelen en daarmee uw doelstelling ondermijnen. Het proces kan daarom niet los worden gezien van de menselijke maat en inzet. Daarom zetten wij ons in om enerzijds het proces te optimaliseren maar daarbij ook de menselijke kant mee te nemen met behulp van organisatieadviseurs.
Meer weten?
Wilt u verder praten over dit onderwerp of u wilt meer weten over onze aanpak? Olga Menger gaat hierover graag met u in gesprek.
